Life of Brian (1979)

Life of Brian (1979)

Ένας Προφήτης… Μα τι Προφήτης!

Σκηνοθεσία: Terry Jones - Σενάριο: Graham Chapman, John Cleese

Με τους Monty Python

Διάρκεια: 94 λεπτά – Βαθμολογία: 8,2

Γεννημένος Χριστούγεννα δίπλα στο θείο βρέφος, ο Μπράιαν προσπαθεί σε όλη του τη ζωή να αποδείξει σε Ρωμαίους και Ιουδαίους πως δεν είναι αυτός ο περιβόητος Μεσσίας.

Κριτική από το Cine.gr

Του Θοδωρή Σαρλά

Τo 1969 και από τις δυο μεριές του Ατλαντικού, στις ιστορικές καινοτομίες των 60ς (το ροκ, ο χιπισμός, η φοιτητική επανάσταση κ.λπ.) προστέθηκε και η νέα κωμωδία - στην Αμερική με τον Woody Allen (Take the Money and Run) και στην Αγγλία με τους Monty Python (η αρχική τηλεοπτική τους σειρά Monty Python`s Flying Circus). Κύριο χαρακτηριστικό της το «παράλογο» που εξέφραζε όντως την μοντέρνα κοινωνία. Όταν πια η διαφήμιση ενός φρουτοχυμού στα ΜΜΕ περνούσε με την ίδια βαρύτητα ως είδηση με ένα πραξικόπημα στην Λατινική Αμερική (που συνδιοργάνωνε στα «μεγάλα κέντρα αποφάσεων» μια μεγάλη εταιρία εκμετάλλευσης φρούτων) και όταν οι γονείς επέλεγαν το σχολείο του παιδιού ανάλογα με το traffic που θα συναντούσαν πηγαίνοντάς το στο σχολείο, η κοινωνία, γυμνή από ιδεολογήματα-προσχήματα, φαινόταν παράλογη. Παράλογη όχι γιατί οι καταστάσεις ήταν παράλογες αλλά γιατί οι σημασίες τους συγκρούονταν με τα ακαδημαϊκά πρότυπα (πατρίδα, οικογένεια, δημοκρατία κ.λπ.). Ο καιρός για το ανατρεπτικό χιούμορ είχε φτάσει. Οι βρετανοί είχαν ένα λόγο παραπάνω. Έχοντας διαφεντέψει την μισή ανθρωπότητα επί τρεις περίπου αιώνες, ήξεραν το θεατρικό παιχνίδι του κύρους, οπότε για αυτούς ήταν ήδη απομυθοποιημένο. Αυτός που επιβάλλει μια εξουσία, γνωρίζει ότι είναι ένα ψέμα πριν το καταλάβουν τα θύματα.

Οι Monty Python σατίρισαν όχι μόνο τις «σταθερές αλήθειες» αλλά και το αποτέλεσμά τους πάνω στον μικρόκοσμο του ενός ανθρώπου. Αν είναι «παράλογο» ένα πραξικόπημα που το δημοκρατικό κράτος σου πριμοδοτεί, στο τέλος φτάνει να είναι παράλογο και το να θεωρείς δεδομένο ότι λες με σιγουριά «καλημέρα» ή ότι συζητάς με κάποιον «σοβαρά». Έτσι, τα επιμέρους τρελά καλαμπούρια που περιέχει μια ταινία τους όπως το The life of Brian (από τις πιο ώριμες δουλειές τους) ενσωματώνονται λειτουργικά στην κεντρική σάτιρα πάνω στην θρησκοληψία και τις κοινωνικές δομές της εποχής του Χριστού στην Παλαιστίνη και όλα μαζί τα στοιχεία ανάγονται στο σήμερα. Το τραύλισμα του εκατόνταρχου είναι δείγμα αναξιοκρατίας, τα αριστερά γκρουπούσκουλα (δεν χρειάζονται σχόλιο!) αρνούνται τα οφέλη της ρωμαϊκής κατοχής (κοινωνικά έργα) γιατί θέλουν αυτονομία όπως θέλησαν και οι Ινδοί υπό τους Άγγλους, το μάθημα γραμματικής και συντακτικού από τη ρωμαϊκή περίπολο υποδεικνύει ότι η εξουσία εδραιώνεται μέσα από την εισαγωγή της κυρίαρχης κουλτούρας, διάφοροι «οπαδολάγνοι» που τρέχουν ξοπίσω από «προφήτες» μοιάζουν new age, οι εξωγήινοι είναι η «ποιητική άδεια» του χολιγουντιανού θεάματος αλλά και μύθος όπως οι παλιοί μύθοι, η μητέρα του Μπράϊαν και οι μεταμφιεσμένες σε άντρες γυναίκες που λιθοβολούν είναι η μητριαρχία (πίσω από την πατριαρχία) στον Τρίτο Κόσμο, η ομάδα αυτοκτονίας των Ιαπώνων ναι μεν είναι «αυτόνομη» σάτιρα αλλά στέκει και ως τραγική αντίθεση με το «μεγαλείο της θυσίας» στο Σταυρό.

Αυτό που περνάει πιο έμμεσα είναι ίσως και το πιο κριτικό σημείο της ταινίας. Δείχνει ότι η προφητο-λαγνεία και ο μεσσιανισμός ήταν μέρος της καθημερινής κουλτούρας εκείνης της εποχής, απόηχος του Συγκρητισμού (από την λέξη «Κρήτη») που κυριάρχησε στην ελληνιστική περίοδο, με την μεταφυσική να είναι μόδες. Σοβαροί διανοούμενοι, πονηροί διανοούμενοι-πολιτικοί, γυρολόγοι τσαρλατάνοι, σχιζοφρενείς, ηγεμονίσκοι και βασιλιάδες, έπαιρναν δυο τρία στοιχεία από προηγούμενες θρησκείες, δόγματα και δογματάκια, τελετές κ.λπ. και κάθε λίγο πλάσαραν ένα νέο ρεύμα. Οι σκηνές στο παζάρι μιλούν για αυτό «ανάμεσα από τις γραμμές». Εκεί, υπογείως, βρίσκεται και η «ασέβεια» του φιλμ... ως προς την σχετικότητα του Χριστιανισμού δηλαδή.