Σάββατο 11 Αυγούστου 2012

Juarez (1939)


Juarez (1939)

Χουαρέζ



Σκηνοθεσία: William Dieterle

Σενάριο:Franz Werfel, Bertita Harding.

Παίζουν: Paul Muni, Bette Davis, Brian Aherne και άλλοι.

Το 1967, ‘όταν πέθανε ο Paul Muni, τιμής ένεκεν κάποιοι κινηματογράφοι προβάλλανε δύο παλιές του ταινίες τις οποίες και είδα. Η μία ήταν το «Η ζωή του Εμίλ Ζολά»  και η δεύτερη το «Juarez» το οποίο και πολύ με εντυπωσίασε. Λόγω της τότε πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα, οι ταινίες πολιτικού περιεχομένου ‘ήταν μια κάποια εκτόνωση.

Βρήκα και Ισπανικούς υπότιτλους κι έτσι συνδυάζοντας αυτούς, με τους Γαλλικούς της ταινίας και ακουστικώς από τα Αγγλικά, έφτιαξα τους Ελληνικούς.


Και λίγη ιστορία.
Μια και η ταινία είναι  ιστορική, ας ξεκινήσουμε με Ιστορία για να γίνει πιο κατανοητή.
Το 1863 το Μεξικό σπαρασσόταν από εμφύλια διαμάχη διότι τις εκλογές τις είχε κερδίσει το ρεπουμπλικανικό κόμμα με ηγέτη τον Ινδιάνο  Μπενίτο Χουαρέζ. Την εποχή εκείνη η εκκλησία και οι μεγαλογαιοκτήμονες, δηλ. 83 οικογένειες, κατείχαν το 80% της καλλιεργήσιμης γης του Μεξικού. Ο ντόπιος πληθυσμός, που ήταν κυρίως απόγονοι των Ατζέκων, ήσαν κάτι σαν σκλάβοι και οι μικροϊδιοκτήτες ευρωπαίοι φυτοζωούσαν.
Ο Μπενίτο Χουαρέζ προέβη σε μεταρρυθμίσεις. Απαλλοτρίωσε την γη από την εκκλησία και τους τσιφλικάδες και την μοίρασε στους ακτήμονες. Το κατεστημένο δεν σήκωσε ψηλά τα χέρια αλλά με πρωτοβουλία του συντηρητικού κόμματος εκδηλώθηκε πραξικόπημα προς ανατροπή της ρεπουμπλικανικής κυβέρνησης με την βοήθεια μάλιστα του Γάλλου αυτοκράτορα Ναπολέοντα του 3ου ο οποίος έστειλε Γαλλικά στρατεύματα για να καταπνίξει τις δυνάμεις που παρέμεναν πιστές στους ρεπουμπλικάνους. Τα πράγματα δεν ήταν για κανέναν εύκολα και η χώρα παρέμενε διαιρεμένη με δύο κυβερνήσεις
 Ο Ναπολέων ο 3ος ο Βοναπάρτης  ήταν ανεψιός του Μεγάλου Ναπολέοντα και είχε εκλεγεί ως πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας.


Αυτός έκανε πραξικόπημα, ανακηρύχτηκε δικτάτωρ και κατόπιν αυτοαναγορεύτηκε Αυτοκράτωρ της Γαλλίας! Κατά γενική ομολογία υπήρξε ένα από τα φαιδρότερα πρόσωπα της ιστορίας. Αυτοί που τον βοήθησαν να φθάσει ως εκεί προσβλέπανε πως έχοντας έναν ανίκανο ηγέτη θα πέρναγαν τα δικά τους.
Ο Ναπολέων εξόδευσε πολλά χρήματα και ανθρώπινες ζωές στην εκστρατεία αυτή από την οποία υπολόγιζε να του αποφέρει σημαντικό κέρδος.


Τα χρόνια όμως περνούσανε και λύση δεν έρχονταν. Τότε στις Η.Π.Α. ο εμφύλιος τελείωνε με φανερή επικράτηση των Βορίων που ήταν φιλικά προσκείμενοι στον Χουαρέζ. Στην Γαλλία φοβηθήκαν πως με την ειρήνη που θα επικρατήσει στο εσωτερικό των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί θα θυμηθούν και θα ζητήσουν πλήρη εφαρμογή του Δόγματος Μονρόε. Το δόγμα αυτό ήταν μια διακήρυξη του προέδρου Μονρόε που δεν επέτρεπε καμία επέμβαση Ευρωπαϊκών δυνάμεων σε χώρες τις Αμερικανικής ηπείρου. Τότε συμβούλευσαν τον Ναπολέοντα να προχωρήσει σε διορισμό αυτοκράτορα για το Μεξικό, ο οποίος θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Γαλλίας και θα φαινόταν σαν εσωτερική υπόθεση του Μεξικού. Σκεφτήκαν το  αρχιδούκα Μαξιμιλιανό, αδελφό του αυτοκράτορα τις Αυστρίας. Ο Μάξι, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του,  είχε πρόσφατα προσκληθεί στην αυλή του βασιλιά του Βελγίου για εθιμοτυπικούς δήθεν λόγους. Η πραγματικότητα ήταν ότι ο βασιλιάς είχε μια κόρη που είχε φθάσει σε ηλικία γάμου, είχε γίνει 16 ετών, και προσκαλούσε διάφορους γαλαζοαίματους μήπως και μπορέσει να την φορτώσει σε κανέναν.


Ο Μαξιμιλιανός δεν σκεπτόταν καθόλου τον γάμο την εποχή εκείνη αλλά η μικρή που εντυπωσιάστηκε από το παράστημα και την γοητεία του, του την έπεσε και όντας ωραιότατη κατάφερε να τον τυλίξει.


Στην αρχή ο Μαξιμιλιανός δεν αποδέχτηκε την πρόταση του Ναπολέοντα, όμως η φιλόδοξη νεαρή γυναίκα του τον πίεσε να το σκεφτεί. Έθεσε λοιπόν ως όρο, ότι αν ο Μεξικανικός λαός αποφάσιζε με δημοψήφισμα τον διορισμό  του ως αυτοκράτορα, τότε αυτός θα τον αποδεχόταν. Υπό τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε στο Μεξικό, με το 80% του πληθυσμού αναλφάβητο και υπό ισχυρή καταπίεση, δεν ήταν καθόλου δύσκολο να μαγειρέψουν ένα δημοψήφισμα όπως το ήθελαν. Με το 99% του πληθυσμού να αποδέχεται τον Μαξιμιλιανό τον Αψβούργο ως αυτοκράτορα.
Το νεαρό ζευγάρι, Μαξιμιλιανός και Καρλόττα, κατέπλευσαν στο Μεξικό και ανέλαβαν τα καθήκοντά τους ως αυτοκράτορες.


Τα πράγματα όμως δεν ήταν και τόσο ρόδινα. Οι ρεπουμπλικανικές στρατιωτικές δυνάμεις υπό την καθοδήγηση του Χουαρέζ επέφερναν σημαντικά χτυπήματα στις στρατιωτικές δυνάμεις του αυτοκράτορα.


Τότε οι Γάλλοι, τηρώντας την συμφωνία του «Μιραμάρε», απέστειλαν ενισχύσεις σε άνδρες και κανόνια, οι οποίες επέφεραν συντριπτικά χτυπήματα στις δυνάμεις του Χουαρέζ. Αυτός τότε συνέχισε τον αγώνα του με ανταρτοπόλεμο. Εντωμεταξύ οι Αμερικανοί αποφάσισαν να ενισχύσουν ενεργά τους ρεπουμπλικάνους με χρήματα και εξοπλισμό. Τότε οι μικροϊδιοκτήτες ευρωπαίοι οι οποίοι υποστήριξαν στην αρχή τον Χουαρέζ, αλλά δεν είχαν και καμία διάθεση να αναδείξουν ισότιμο εταίρο τους έναν Ινδιάνο, στασίασαν και προσπάθησαν να τον καπελώσουν


 Τότε αυτός έχοντας την υποστήριξη των απλών ανθρώπων, εξουδετέρωσε τους ανταγωνιστές του και έγινε πάλι κύριος της κατάστασης.

Τότε οι Αμερικανοί αποφάσισαν να αναλάβουν περισσότερο ενεργό ρόλο.
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Παρίσι επισκέφτηκε τον Ναπολέοντα και του ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του θεωρεί πως το πνεύμα του δόγματος Μονρόε έχει παραβιαστεί και προς τούτο 4 Αμερικανικές μεραρχίες οδεύουν προς Μεξικό προκειμένου να φροντίσουν την εφαρμογή του. Έντρομος ο Ναπολέων και φοβούμενος τις συνέπειες εμπλοκής Αμερικανών στην υπόθεση διατάζει τα Γαλλικά στρατεύματα να αποχωρήσουν άμεσα από το Μεξικό αφήνοντας το αυτοκρατορικό ζεύγος στα κρύα του λουτρού.
Οι Γάλλοι συνέστησαν στον αυτοκράτορα να παραιτηθεί και να βοηθήσουν αυτόν και την γυναίκα του να διαφύγουν στην Ευρώπη. Ο Μαξιμιλιανός δεν δέχτηκε και αποφάσισε να μείνει να αγωνιστεί μέχρι τέλους. Η Καρλόττα έφυγε για την Ευρώπη προκειμένου να πείσει τον Ναπολέοντα να μην επιμένει στην εγκατάλειψή τους. Ίσως αυτός να ήταν και ένας εύσχημος τρόπος για να γλυτώσει τα χειρότερα που έρχονταν. Πάντως σε λογομαχία της με τον Ναπολέοντα υπέστη νευρική κρίση που εξελίχτηκε σε ψυχασθένεια μα αποτέλεσμα να έχει ανάγκη ψυχιατρικής φροντίδας.
Στο μεταξύ ο Μαξιμιλιανός υπέστη τα αναπόφευκτα. Πιάστηκε αιχμάλωτος, δικάστηκε από το στρατοδικείο και καταδικάστηκε σε εκτέλεση δια τυφεκισμού μαζί με τους πιστούς σ΄ αυτόν στρατηγούς την 17 Ιουνίου του 1867.
Η Καρλόττα είχε διαφορετική τύχη. Έζησε μισότρελη μέχρι τα 97 της χρόνια έγκλειστη πότε στον πύργο Μιραμάρε της Αυστρίας και πότε σε ψυχιατρικά ιδρύματα. Πέθανε το 1927 και μέχρι τότε έγραφε επιστολές προς τον αγαπημένο της «Μάξι» λέγοντάς του ότι ο κόσμος άρχισε να κατανοεί το πρόβλημά τους και όπου να ‘ναι θα δικαιωθούν.

Σχετικά με την ταινία.
Αν και η ταινία ανταποκρίνεται 100% στα ιστορικά γεγονότα, οι συντελεστές της την παρουσίασαν ως μελόδραμα για να γίνει προφανώς πιο εύπεπτη από την μέση νοικοκυρά... αλλά και τον μέσο νοικοκύρη. Μην κατηγορηθούμε και για φαλλοκράτες. Ο Μαξιμιλιανός αγιοποιείται και μας παρουσιάζεται ως ο σοφός, δίκαιος, «Σοσιαλιστής βασιλιάς», που τον ξεγέλασε ο Ναπολέων.



(8)
Βέβαια στην Αυστρία άλλα λεγόντουσαν την εποχή εκείνη. Οι Αυστριακοί κοκορεύονταν ότι στην αυτοκρατορία τους ο ήλιος δεν δύει ποτέ, διότι όταν βασιλεύει στην Ευρώπη, ανατέλλει στην Αμερική και τανάπαλιν. Μας παρουσιάζεται ως να προσπαθεί να έλθει σε συνεννόηση με τον Χουαρέζ προκειμένου από κοινού να πατάξουν τους ισχυρούς και να συνδράμουν τους αδύναμους.


Μη τρελαθούμε κιόλας!
Πάντως ο σκηνοθέτης William Dieterle καταφέρνει να μας βάλει με επιτυχία στο κλίμα της εποχής και στα δραματικά γεγονότα.
Για τους πρωταγωνιστές να πούμε:
Ο Paul Muni, αν και Ευρωπαϊκής καταγωγής, καταφέρνει με επιτυχία να υποδυθεί τον Ινδιάνο πολιτικό, τον φιλόσοφο και αφοσιωμένο σε αυτό που πιστεύει πως είναι το καθήκον του και δεν αφήνεται να παρασυρθεί από συναισθηματισμούς της στιγμής.


Η Bette Davis έχει παίξει και δυσκολότερους ρόλους και δεν ήταν κανένα πρόβλημα γι αυτήν να υποδυθεί τον ρόλο της Καρλόττα.
Μα αυτός που κλέβει την παράσταση είναι οBrian Aherne στο ρόλο του Μαξιμιλιανού


Αυτός δεν ήταν τυχαίος ηθοποιός. Βραβευμένος με Όσκαρ, διέπρεψε τις δεκαετίες του 30, του 40 και του 50.
Στην ταινία ακούγεται και το Μεξικανικό τραγούδι «Λα Παλόμα» το οποίο ρίχνει μελοδραματικές πινελιές στην όλη υπόθεση. Δεν ξέρω αν αυτή ήταν η πρώτη φορά που το τραγούδι αυτό παρουσιάστηκε στην Ευρώπη.



Οι υπότιτλοι έγιναν από εμένα.



4 σχόλια:

  1. O καλός μας Oldman μας θυμίζει τον θρυλικό Juarez!

    Παιδικές μνήμες, θερινά σινεμά της δεκαετίας του '60, τα μεγάλα εκφραστικά μάτια της Bette Davis, το αυστηρό επιβλητικό πρόσωπο του Paul Muni, το χαμένο ονειροπόλο βλέμμα του Brian Acherne, τους Μεξικανούς αντάρτες, και τη νοσταλγική θλίψη του σκοπού της La Paloma να αναδύεται...

    Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον ακούραστο φίλο Γιάννη, μαζί με την αγάπη μας!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Φίλε μου συγχαρητήρια για την ωραία σου δουλειά. Μήπως ξέρεις όμως πού μπορώ να βρώ να κατεβάσω την κόπια του TCM που αναφέρεις; Γιατί βρίσκω μόνο ένα VHSrip στο οποίο δεν ταιριάζουν οι υπότιτλοι σου. Θα με βοηθούσες πολύ αν μου απαντούσες, μια και ο πατέρας μου ψάχνει αυτήν την ταινία εδώ και χρόνια και με έχει πρήξει να του τη βρω με ελληνικούς υπότιτλους :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. 1000 ΕΥΓΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
    ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΗΣ ΚΑΤΕΒΑΣΩ;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή