Inherit the Wind (1960)

Inherit the Wind (1960)

Η δίκη των πιθήκων

 

 

Σκηνοθεσία:Stanley Kramer
Παίζουν:Spencer Tracy, Fredric March, Gene Kelly
Ελληνικοί υπότιτλοι ενσωματωμένοι

Το 1925, μία δίκη στο Τένεσι των ΗΠΑ εναντίον ενός καθηγητή βιολογίας, έμελλε να αποτελέσει σταθμό στα δικαστικά χρονικά.
Ο καθηγητής μηνύθηκε και δικάστηκε επειδή δίδασκε την θεωρία της ανθρώπινης εξέλιξης σύμφωνα με την θεωρία του Δαρβίνου, που είναι αντίθετη με αυτά που αναφέρονται στη γένεση της βίβλου.
Η πολύκροτη αυτή δίκη έμεινε στα χρονικά με τον τίτλο: Η Δίκη των Πιθήκων.
Το χρονικό της δίκης έγινε πρώτα θεατρικό έργο από τους Jerome Lawrence και Robert Edwin Lee.

 

Το 1960 ο Stanley Kramer μετέφερε το θεατρικό έργο στον κινηματογράφο. Είχε στην διάθεσή του ικανότατους ηθοποιούς. Για την αξία του Spencer Tracy { μία ακόμα πρόταση για όσκαρ}, δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά. Όλοι ξέρουμε τι σημαίνει ένας τέτοιος γίγαντας να πρωταγωνιστεί σε δικαστικό δράμα. Παριστάνει τον συνήγορο υπεράσπισης. Η υπερασπιστική του όμως γραμμή δεν αφορά απλά τον νεαρό καθηγητή (Dick York από τη γνωστή σειρά «Μάγισσα»), αλλά υπερασπίζεται το δικαίωμα στην γνώση, την επιστήμη και την έρευνα, κόντρα στην οπισθοδρόμηση, την άγνοια, το σκοταδισμό και τη δεισιδαιμονία του χριστιανικού φονταμενταλισμού.
Η φλογερή του αγόρευση είναι ακριβώς όπως καταγράφηκε στα πρακτικά της δίκης.

Είπε μεταξύ των άλλων::

- Στην δύναμη ενός παιδιού να κυριαρχήσει στην προπαίδεια, υπάρχει περισσότερη αγιότητα από όλα μαζί τα επιφωνήματά σας των «αμήν» και των «άγιος, άγιος» και των «ωσαννά»
- Μια ιδέα είναι μεγαλύτερο μνημείο από έναν καθεδρικό ναό.
- Η πρόοδος της ανθρώπινης γνώσης είναι το μεγαλύτερο θαύμα από όλες τις μεταμορφώσεις των ραβδιών σε φίδια και των χωρισμάτων των θαλασσών στα δύο.
- Τώρα όμως θα παραιτηθούμε απ’ όλη αυτή την πρόοδο γιατί ο Κος Μπραίηντυ μας φοβίζει με ένα παραμύθι;
- Κύριοι ένορκοι, η πρόοδος δεν παζαρεύεται, πρέπει να πληρώσεις γι’ αυτήν.

Αντίπαλός του ως πολιτική αγωγή, φανατικός μέχρι εσχάτων, χριστιανός φονταμενταλιστής, βρίσκεται ένας εξίσου σπουδαίος νομικός της εποχής που τον υποδύεται ένας εξίσου σπουδαίος ηθοποιός τον οποίον πρωτογνωρίσαμε στο ρόλο του Dr. Jekyll / Mr. Hyde στην ταινία του 1931.Είναι ο Fredric March (Βραβείο καλύτερου ηθοποιού στο φεστιβάλ του Βερολίνου).

 

 

Έχουμε και την συμμετοχή του Gene Kelly, ο οποίος παραδόξως δεν χορεύει, αλλά παριστάνει τον κυνικό ρεπόρτερ εφημερίδος που ηδονίζεται όταν το αμαθές πλήθος της επαρχιακής κωμόπολης εξαγριώνεται, προσφέροντάς του τροφή για τις ανταποκρίσεις του.

Ο πραγματικός όμως αντίπαλος των διωκομένων προοδευτικών είναι ο φανατικός τοπικός ιερέας. Οργανώνοντας λαοσυνάξεις και φανφάρες με παράντες που παίζουν το «Γλόρια-Γλόρια-Αλληλούια» φανατίζει το κοινό και το οδηγεί στο να διαδηλώνει απαιτώντας να οδηγηθούν στην κρεμάλα όλοι οι σατανιστές. Δηλαδή ο καθηγητής και όσοι δεν ασπάζονται την θεωρία της ευφυούς δημιουργίας, αλλά υποστηρίζουν τις άθεες θεωρίες της εξέλιξης του Δαρβίνου.

 

Μαζί μ’αυτούς παρακολουθούμε ένα δικαστή που είναι έρμαιο των πολιτικών καθοδηγήσεων. Στην αρχή οι οδηγίες του δημάρχου είναι η πλήρης καταδίκη για την ικανοποίηση του λαϊκού αισθήματος. Έτσι ο δικαστής απορρίπτει την εμφάνιση επιφανών επιστημόνων ως μαρτύρων υπεράσπισης με αστείες δικαιολογίες και οδηγεί τους ενόρκους στο να βγάλουν καταδικαστική απόφαση.
Οι πολιτικοί προϊστάμενοι του δημάρχου όμως ανησυχούν από τον θόρυβο που δημιουργήθηκε και φοβούνται την ρετσινιά του οπισθοδρομικού. Έτσι δίνουν εντολές να πέσει η υπόθεση στα μαλακά.
Η απόφαση λοιπόν είναι να υποχρεωθεί ο καθηγητής να μην ξαναδιδάξει τις θεωρίες του και να πληρώσει πρόστιμο 100 δολαρίων, ποσό δυσβάστακτο για έναν καθηγητή της εποχής εκείνης.
Ο συνήγορος της πολιτικής αγωγής όμως δεν ικανοποιείται. Ωρύεται ζητώντας αυστηρότερη ποινή. Φθάνει στα όρια του παροξυσμού και το πληρώνει με τη ζωή του αφήνοντας την τελευταία του πνοή στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, μπορεί το σενάριο να ακολουθεί αρκετά κοντά τα πραγματικά γεγονότα, αλλά είναι βέβαιο ότι ο καθηγητής δεν ήταν κάποιος αφελής που απλά έκανε την δουλειά του και αιφνιδιάστηκε από τους φανατικούς.

Στην πραγματικότητα εσκεμμένα παρενέβη το νομοθέτημα της Πολιτείας του Τενεσσή με κάλυψη από την Αμερικάνικη Ένωση Πολιτικών Δικαιωμάτων ώστε να προκαλέσει την αλλαγή της νομοθεσίας. Στην δίκη του 1925 καταδικάστηκε σε πρόστιμο 100 δολαρίων, που μετά από έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο απορρίφθηκε. Τελικά ο νόμος σχετικά με την διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης, που έμεινε στα χαρτιά για δεκαετίες, αποσύρθηκε το 1968.
Σήμερα τα πράγματα δεν είναι και τα καλλίτερα δυνατά. Η Δημιουργιστές κατάφεραν και πέτυχαν σε μερικές πολιτείες να διδάσκονται ισότιμα και η δύο θεωρίες, ενώ με τις ευλογίες Μπους προβάδισμα έχει η δική τους άποψη.
Προτού βιαστείτε να ειρωνευτείτε και να καταδικάσετε τα αφελή αμερικανάκια και τους φανατικούς προτεστάντες, καλά θα κάνετε να ρίξετε μια ματιά στον περίγυρό σας και να αναζητήσετε παρόμοιες καταστάσεις.
Από καθαρά κινηματογραφική άποψη η ταινία είναι πολύ δυνατή και πείρε υποψηφιότητες για την ασπρόμαυρη φωτογραφία, μοντάζ και διασκευασμένο σενάριο.